H δημιουργικότητα δε χωράει σε κώδικες συμπεριφοράς.

Nov 28

Written By MYND.gr

Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε σε βάθος την έννοια τηςδημιουργικότητας και πως αυτή λαμβάνει χώρο στην ζωή μας και στην καθημερινότητα μας, θα πρέπει πρώτα να προσπαθήσουμε να δώσουμε σχήμα και χρώμα σε αυτή την πολυδιάστατη έννοια. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν, από την σημασιολογική προσέγγιση της έννοιας. Η δημιουργικότητα αναφέρεται σε δύο διαστάσεις. Η πρώτη διάσταση ακουμπάει στο φαινόμενο κατά το οποίο δημιουργείται κάτι, και αυτό το «κάτι» κουβαλάει κάποια υποκειμενική αξία (όπως για παράδειγμα, κάποιο είδος μουσικής σύνθεσης ,μία επίλυση σε επιχειρηματικό αδιέξοδο, μία εφεύρεση ή ένας πίνακας ζωγραφικής). Ενώ η δεύτερη διάσταση απαντάει στην εσωτερική διεργασία του εγκεφάλου, δηλαδή αναφέρεται στην ποιοτική ώθηση που λανθάνει πίσω από κάθε ενέργεια δημιουργίας, η οποία τροφοδοτείται από την νοητική, συναισθηματική νοημοσύνη και από το επίπεδο γνωστικής λειτουργίας.

Εμείς θα ασχοληθούμε κυρίως με την δεύτερη διάσταση της δημιουργικότητας, καθώς και με την συνειδητή αφύπνιση της, μέσα από την φιλοσοφία μας και την ηθική μας πραγματικότητα. Λίγο πολύ, όλοι μας έχουμε ρίξει μία κλεφτή ματιά σε κάποια δοκίμια, άρθρα ή έρευνες που σκιαγραφούν τους δημιουργικούς ανθρώπους με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

 Δεκτικότητα σε νέες εμπειρίες

 Ικανότητα πειραματισμού σε νέα στοιχεία και δεδομένα

 Συνειρμική σκέψη

 Φαντασία

 Καινοτόμες ιδέες

 Εφευρετικότητα

 Επίλυση προβλημάτων κ.α.

Και όλοι μας έχουμε καθίσει να αναλογιστούμε πόσο δημιουργικοί είμαστε στην καθημερινότητα μας, σύμφωνα πάντα με αυτά τα κριτήρια. Είμαστε δημιουργικοί καθημερινά? Έχουμε αφήσει πίσω μας ένα δικό μας έργο? Και εν τέλει αν δεν είμαστε τόσο δημιουργικοί, όσο θα έπρεπε, ώστε να αναγνωριστεί και να επιβραβευθεί ή δημιουργικότητα μας από τον κοινωνικό περίγυρο, πως το διαχειριζόμαστε συναισθηματικά αυτό? Εδώ έρχομαι ορμητικά να απαντήσω, ότι η δημιουργικότητα δεν μπορεί να μετατραπεί σε μονάδα μέτρησης της παραγωγικότητας μας, δεν μπορεί να χωρέσει σε κριτήρια προσωπικότητας και δεν μπορεί να περιοριστεί σε αυστηρά καθορισμένα χαρακτηριστικά.

Η δημιουργία είναι δυνητικά διαθέσιμη σε όλους τους ανθρώπους, και θα έλεγα ότι η πιο αυθεντική μορφή της εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ηλικία, εκεί που εκλείπουν τα υποσυνείδητα φρένα, εκεί που οι όροι αξίας της κοινωνικής συμπεριφοράς δεν έχουν πάρει αυστηρά προκαθορισμένη θέση. Η δημιουργικότητα σύμφωνα με τον Torrance (1981), είναι άπειρη και ενυπάρχει παντού, αφού αυτό που χρειάζεται για να ενεργοποιηθεί είναι οι αισθήσεις μας και οι υπερ-αισθήσεις μας (αναφερόμενη στις συναισθηματική μας αντίληψη). Και για να απαντήσω ακριβώς στο ερώτημα «Ποιο περιβάλλον και ποιες συνθήκες τροφοδοτούν θετικά στην έκφραση της δημιουργικότητας?», θα αναφερθώ σε δύο σημαντικούς παράγοντες: Μέντορας-Δάσκαλος και ο Εαυτός μας.

Μέντορας- Δάσκαλος

Θα ασχοληθώ αρχικά με την σημαντικότητα του Μέντορα- Δασκάλου. Η ύπαρξη ενός κινητήριου πρότυπου ανθρώπου, ο οποίος ενδυναμώνει και συντηρεί την θέληση μας για δημιουργία, την ηθική αυτουργία και τον σκοπό μας αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για την καλύτερη δυνατή απόδοση της δημιουργικότητας μας. Ο τρόπος για να καταλάβουμε ποιος είναι αυτός ο δάσκαλος, ο οποίος μπορεί να μας συνοδέψει με ασφάλεια προς την ολοκλήρωση του σκοπού μας είναι να παρατηρήσουμε τι συναισθήματα και σκέψεις αποκτάμε για τον ίδιο μας τον εαυτό. Τέτοια συναισθήματα και σκέψεις είναι:

1. Θαυμασμό για τον μέντορα-δάσκαλο, ο οποίος αποπνέεται από το μοτίβο συμπεριφοράς του και την στάση φιλοσοφίας που διατηρεί στην ζωή του.

2. Κοινός τρόπος αντίληψης της επιτυχίας και του οράματος.

3. Ασφάλεια και σιγουριά για τον άνθρωπο που σε συνοδεύει μέσα από την απλόχερη συμβουλευτική, στήριξη και ανατροφοδότηση που σου παρέχει.

4. Νιώθεις ότι ο μέντορας σου σε κατανοεί και σου δίνει χώρο να εκφραστείς και να μιλήσεις για ότι σε ανησυχεί και σε προβληματίζει.

5. Αποδοχή για όλες τις αποτυχίες και τις δυσκολίες που θα συναντήσεις στο διάβα σου προς την ολοκλήρωση του σκοπού σου και κατά την διάρκεια της δημιουργίας.

6. Πλούσιος από γνώσεις, τεχνικές και οποιοδήποτε άλλο εργαλείο απαιτείται για να επιτύχεις τον στόχο σου. Ο μέντορας ποτέ δεν δίνει απαντήσεις και έτοιμες λύσεις, αλλά φροντίζει να καλλιεργεί και να ενδυναμώνει νοητικά, ενσυναισθητικά και γνωστικά όποιον το χρειάζεται μέσα από διαδραστικές ασκήσεις και δραστηριότητες.

Ο Εαυτός Μας

Στην βάση της επιλογής του σωστού δασκάλου- μέντορα και του κατάλληλου κοινωνικού περιβάλλοντος προηγείται η ενσυναισθητική επικοινωνία με τον ίδιο μας εαυτό. Ο εαυτός μας αποτελεί το έδαφός πάνω στο οποίο θα αναπτυχθεί και θα αναδυθεί η προσωπική μας παραγωγικότητα. Όσο πιο πλούσιο είναι σε ερεθίσματα και βιωματικές εμπειρίες, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν, ώστε η

δημιουργικότητα να λαμβάνει χώρο στην καθημερινότητα μας σε όποια κοινωνική, εργασιακή, προσωπική έκφανση και αν βρισκόμαστε. Κάποιοι από τους τρόπους, που μπορούν να εμπλουτίσουν τον εαυτό μας με ερεθίσματα είναι οι εξής:

1. Ενσυναισθητική παρατήρηση των εμπειριών που μας προκαλούν θετικά συναισθήματα και που μας ενισχύουν την αυτό-εκτίμηση μας και από την άλλη μεριά η φροντιστική διάθεση και κατανόηση στις εμπειρίες που μας ταράζουν ή μας στεναχωρούν. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ποιο είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο θέλουμε να παράγουμε, να αναπτυχθούμε και γενικά να υπάρχουμε.

2. Απαραίτητη διαδικασία για την προστασία της εσωτερικής μας ευημερίας αποτελεί η συνειδητή οριοθέτηση του εαυτού μας, των επιθυμιών μας και των επιδιώξεων μας, ώστε να μπορούμε να επιλέγουμε τις δραστηριότητες και το περιβάλλον που μας ωθούν προς τα υψηλότερα επίπεδα δημιουργικότητας και να αποκόβουμε όλα εκείνα τα ερεθίσματα που μπλοκάρουν την διάθεση μας και την ενέργεια μας.

3. Ενασχόληση συστηματική με τις περισσότερες πολιτισμικές μορφές εκπαίδευσης. Όπως για παράδειγμα, βιβλία της δικιάς μας προτίμησης, κινηματογραφικές και θεατρικές παραστάσεις που μας μεταφέρουν στον κόσμο βιωμάτων άλλων ανθρώπων και καταστάσεων, μουσικές εκδηλώσεις που ανυψώνουν και ξαναζωντανεύουν συναισθήματα και αναμνήσεις, κοινωνικές εκδηλώσεις με κοινωνικές θεματολογίες που αφορούν το σύνολο και ενισχύουν το «εμείς», έναντι του «εγώ».

4. Αναπόσπαστο κομμάτι της ελεύθερης δημιουργικότητας μας, είναι η εκγύμναση του σώματος μας. Οι αθλητικές δραστηριότητες αποτελούν χώρο, όπου το σώμα και το μυαλό εξασκεί όλο το εύρος των γνωστικών δεξιοτήτων και εξωτερικεύει όλη την ένταση που κουβαλάμε μέσα στην ημέρα μας από το βάρος των υποχρεώσεων που οφείλουμε να φέρουμε εις πέρας.

5. Μερικές φορές είναι πολύ ανακουφιστικό να ερχόμαστε σε επεξεργασία με την συγχώρεση του εαυτού μας. Θα αναπαράγω ένα γνωμικό το οποίο καθρεφτίζει επακριβώς την έννοια της συγχώρεσης και πως λειτουργεί η ίδια λυτρωτικά στην ψυχοσύνθεση μας.

«Συγχώρεση είναι το αίσθημα της ειρήνης που εμφανίζεται όταν παίρνεις κάτι που σε πλήγωσε λιγότερο προσωπικά, αναλαμβάνεις την ευθύνη για το πώς νιώθεις και από θύμα γίνεσαι ήρωας της ιστορίας που αφηγείσαι. Συγχώρεση είναι η εμπειρία της γαλήνης στο παρόν»